Klinische verhalen
Het verhaal van Cathlin
Mijn bloeddruk heeft altijd de neiging gehad om te stijgen in het kabinet van een arts. Om deze reden meet ik mijn bloeddruk thuis. Ik bemerkte dat deze te hoog was en schommelde tussen 160/100 en 145/95 mm Hg (voorheen was me reeds meegedeeld dat 140/80 mm Hg te hoog was), dus nam ik een afspraak bij mijn huisarts. Mijn bloeddruk was 190/110 mm Hg in haar kabinet. Ik begon met antihypertensiva en werd doorverwezen naar een cardioloog voor een hartonderzoek. Mijn bloeddruk was 185/110 mm Hg in het kantoor van de cardioloog, de verpleegster bleef maar zeggen “het is 185/110”, wat natuurlijk de reden was waarom ik daar was! De arts legde uit dat het mogelijk het gevolg was van een zeldzame, maar mogelijke oorzaak van hypertensie bij jongere vrouwen (ik was 47 jaar oud – dus niet zo jong!). Ik zou een scan van de nieren nodig hebben. Hij schreef een bètablokker voor bovenop het antihypertensivum.
Ik googelde naar de oorzaken van hypertensie bij “jongere” vrouwen en vond fibromusculaire dysplasie. Dankzij de FMDSA en de INSPRE-site kon ik informatie over de ziekte vinden. Het eerste wat ik me realiseerde, was hoe verschillend de aandoening kon zijn naargelang de aangetaste slagader. Het was ook duidelijk dat mensen in de FMD-wereld zegden dat het echt belangrijk is om gezien te worden door een arts met FMD-ervaring.
Toen de resultaten van mijn nier scan bekend waren, belde de cardioloog om me te vertellen dat ik een zeer belangrijke stenose in mijn rechter nierslagader had, suggestief voor fibromusculaire dysplasie, maar dat mijn nier een normale grootte had, wat betekent dat deze nog geen schade had opgelopen. Hij vertelde me dat ik ofwel de antihypertensiva zou moeten blijven nemen, ofwel overwegen om een kleine procedure te ondergaan om de vernauwing te verwijden. Hij wilde dat ik een nefroloog zou zien.
De nefroloog liet me de nierscan zien met ondanks een stenose van de rechternierslagader (wat wijst op een focaal letsel) een nier van normale grootte. Hij vond het het beste om me door te verwijzen naar een FMD-ervaren collega in Brussel. Hij legde uit dat ze meestal ook de hals- en nekslagaders zouden controleren – dus ik had een echo Doppler daarvan.
Ik heb zoveel mogelijk opgezocht en gelezen over de nierslagader FMD. Omdat ik niet medisch geschoold ben, waren sommige gepubliceerde artikelen moeilijk leesbaar!
Na mijn afspraak met de specialist had ik een scan van mijn hals- en nekslagaders. Het waren drie lange weken van wachten op de resultaten, er van overtuigd zijnde, bij elke hoofdpijn of pijnscheut in de nek, dat ik ook daar FMD zou hebben. Gelukkig werden er verder geen FMD letsels vastgesteld. Er werd voorgesteld om een PTA (Percutane Transluminale Angioplastiek) te doen om de bloedtoevoer naar de nier te verbeteren. Ik had al gelezen dat dit in sommige gevallen (en vaker bij focale FMD of bij recent ontstane hypertensie) dit de bloeddruk zou kunnen verbeteren en zelfs normaliseren zonder medicatie. Het zou een verblijf van 2-3 dagen in het ziekenhuis zijn.
In november 2015 had ik de angioplastiek, en de volgende dag mocht ik naar huis. Ik had nu een antiplaatjes en aspirine toegevoegd gekregen aan mijn medicatie. Er was een beetje verwarring op zaal over of er nu al dan niet een stent geplaatst was daar ze meer gewoon waren aan cardiale procedures. Ik was er zeker van dat er geen stent was, het was een moeilijke procedure geweest en het was besproken tijdens de procedure, maar het was niet nodig gebleken. Hierover was ik opgelucht want ik herinnerde me dat ik gelezen had dat het niet werd aanbevolen in de nierslagaders, tenzij er een dissectie was.
Het was fascinerend om te weten wat er gebeurde tijdens de angioplastiek, maar ook een beetje surrealistisch als ik eerlijk ben! Ik heb gekozen om geen kalmerende medicatie voor het onderzoek te nemen.
De volgende ochtend was ik in staat om naar huis te gaan – toen ik vroeg naar de bloeddrukverlagende medicatie, werd mij verteld ermee door te gaan, en indien ik problemen had om de dokter te contacteren. Ik deed het wat rustiger aan en mijn bloeddruk was wat lager, maar elke keer als ik opstond of bewoog, was ik duizelig – heel erg duizelig. Als ik heel langzaam opstond was het beter, ik moest proberen langzaam te bewegen. Mijn bloeddruk bleef dalen en ik kreeg erg koude vingers en tenen. Mijn huisarts adviseerde me om een halve dosis ACE-inhibitor te nemen om te zien of dit zou helpen. Het hielp een beetje. De bloedsomloop in mijn handen en voeten verbeterden een beetje. Ze legde me uit dat het een tijdje kan duren voordat je lichaam gewoon is aan een lagere bloeddruk. Daar had ik voorafgaand aan de procedure niet bij stil gestaan.
Na mijn eerste vervolgafspraak in het ziekenhuis kon ik de bloeddrukmedicatie verminderen, en na een 24u bloeddrukmeting volledig stoppen. Ik heb onderschat hoe lang het duurt voordat mijn lichaam zich aanpaste aan de verandering in bloeddruk en het stoppen van de medicatie; en eerlijk gezegd duurde het bijna 6 maanden voordat ik me echt “weer normaal” voelde en weer regelmatig kon sporten!
Na mijn laatste afspraak is mijn bloeddruk nog steeds goed zonder geneesmiddelen. Vervolgafspraken zullen jaarlijks doorgaan, net als voor andere FMD patiënten, en als ik geluk heb zal dat mijn FMD-verhaal zijn.
Ik houd mijn vingers gekruist dat mijn stenose van de nierslagader wegblijft, extra gekruist als ik eerlijk ben, omdat focale FMD een hoger risico op progressie lijkt te hebben. Ik zie uit ervaringen van anderen dat ik geluk heb gehad, geen dissecties of aneurysmata, en tot nu geen betrokkenheid van andere slagaders. Het moeilijkste is om te leven met het feit dat ik FMD heb en geen idee heb wat dat in de toekomst kan betekenen, maar met de jaarlijkse vervolgafspraken krijg ik hopelijk vooraf een waarschuwing van mogelijke veranderingen.
Ik realiseer me ook dat ik het geluk had een goede ervaring met de gezondheidszorg hier te hebben gehad, iets dat niet altijd het geval is. Ik heb gezien en gehoord dat anderen jaren hebben moeten wachten op een diagnose, en zelfs als iemand die krijgt, dan hebben de behandelende artsen mogelijk weinig of geen eerdere ervaring met FMD.
Toen ik werd gevraagd om in het Europese FMD-register te worden opgenomen, was ik erg blij dat mijn gegevens en DNA werden toegevoegd. Ik zou alles doen om de kennis en de daaropvolgende behandelingen van deze “zeldzame / onder gediagnosticeerde” aandoening te helpen verbeteren.
Het verhaal van Véronique
Mijn medisch verhaal begon in 2007. Ik was 48 jaar oud, met 3 volwassen kinderen en een functie als arts op een medische school. Begin januari begon ik te lijden aan extreme angst en depressie. Ik kon niet slapen, eindigde vaak de dag in tranen, was uitgeput en prikkelbaar. Bij een algemeen medisch onderzoek konden geen lichamelijke problemen worden vastgesteld. Ik ging vervolgens naar een psychiater die angst en depressie diagnosticeerde als gevolg van mijn stressvolle professionele rol. Ik kreeg een korte rustperiode en enkele sessies van ondersteunende psychotherapie voorgeschreven. In 2009 merkte ik dat mijn bloeddruk regelmatig 200/100 – 210/110 mm Hg bereikte. Ik raadpleegde een internist die na een volledig onderzoek en 24-uurs BD-monitoring (ABDM) concludeerde dat alles normaal was en dat de verhoging van de BD moest te wijten zijn aan stress. Op dat moment accepteerde ik de bevindingen en ging door met leven – werk, gezin en therapie. Ik bleef BD verhogingen hebben en ik was uitgeput. Ondanks meer medische bezoeken werden geen antwoorden gevonden behalve werk gerelateerde stress. Tegen 2011 was het voor mij onmogelijk geworden om verder te werken, ik was volledig uitgeput, zowel fysiek als mentaal. Het interfereerde met elk aspect van mijn leven en ik nam de moeilijke beslissing om mijn baan op de universiteit op te zeggen. In 2012 raadpleegde ik een hypertensie-specialist. Hij gaf me twee diagnoses die de BD verhoging zouden kunnen verklaren. Fibromusculaire dysplasie in de nierslagaders vergezeld van meerdere viscerale aneurysma’s en chronische glomerulonefritis (proteïnurie van bijna 2 gram / 24 uur en een microscopische hematurie met dysmorfe RBC’s) Een behandeling met Candesartan EG werd gestart en de zaken verbeterden gestaag. De pieken in mijn bloeddruk verdwenen en de nierafwijkingen normaliseerden. De ernstige vermoeidheid begon op te verminderen. Tegen 2014 voelde ik me goed genoeg om vrijwilligerswerk te kunnen doen voor een humanitaire organisatie. Sinds 2014 omvat mijn medische follow-up de dagelijkse inname van een geneesmiddel tegen hypertensie; een jaarlijkse controle van (1) de nierfunctie en (2) van de aneurysmata in mijn buikslagaders (CTA of MRA). Nu gaat het goed! Het moeilijkste is om te leven met het feit dat ik FMD heb en geen echt idee heb wat er in de toekomst zal gebeuren … maar het is het leven en ik ben optimistisch. Het is heel belangrijk voor mij om met andere FMD-patiënten te spreken: ik vind dat het delen van ervaringen een belangrijke manier is om de angst voor een onbekende toekomst te minimaliseren. Verder helpt het feit dat ik een arts heb die FMD goed kent en open staat om naar mij en mijn vragen te luisteren.
Het verhaal van Paola
Mijn FMD-verhaal begon in Rome, waar ik mijn ouders een bezoek bracht in oktober 2017. Het begon waarschijnlijk lang daarvoor, maar tot die tijd leefde ik in heerlijke onwetendheid.
Op een ochtend voelde ik me een beetje wazig in mijn hoofd. Mijn borstkas, kaak en bovenarmen voelden strak. Maar ik wijdde het aan recente stress en de talrijke lange afstandsvluchten. En ja hoor, een half uur later was de spanning verdwenen.
Een paar dagen later was ik terug in Accra, Ghana, waar ik toen woonde. Ik was op een avond vroeg naar bed gegaan, toen een ontstellend bekend gevoel over me heen sloeg: gespannen borstkas, kaak, en bovenarmen. Opnieuw dacht ik dat het waarschijnlijk te wijten was aan te veel vermoeiende reizen. Deze keer duurde de spanning ongeveer 45 minuten. Ik besloot dat ik naar de plaatselijke kliniek zou gaan en me de volgende ochtend zou laten onderzoeken.
Ik ben verrast dat er geen alarmbellen rinkelden: ik had in de loop der jaren twee keer cursussen “eerste hulp bij ongevallen” van het Rode Kruis gevolgd. Ik denk dat ik ervan uitging dat ik immuun was voor hartproblemen omdat ik regelmatig zwem, veel yoga beoefen, gezond eet en nooit heb gerookt. Ik gebruikte echter al ongeveer vijftien jaar geneesmiddelen tegen hypertensie en mijn hoge bloeddruk was de afgelopen jaren niet echt onder controle geweest.
De volgende ochtend voelde ik me moe en een beetje misselijk, maar niet verontrustend. Ik ging naar de kliniek en had een ECG en een bloedtest. Het ECG liet niets ongewoons zien, maar de bloedtest toonde aan dat enorme hoeveelheden troponinen (enzymen waarvan ik nog nooit had gehoord) in mijn bloed waren vrijgegeven, wat wijst op schade aan het hart. De arts besloot dat ik per ziekenwagen naar het Korle-Bo-ziekenhuis moest worden gebracht voor verdere controles.
In Korle-Bo had ik nog een ECG en een bloedtest, evenals een hartscan. De bloedtest bevestigde de hoge troponinen waardes en ik kreeg bloedverdunners, een statine en anticoagulantia. De cardioloog die ik zag, zei dat ik een coronarografie (film van de kransslagaders van het hart) nodig had. Er werd besloten dat ik naar Brussel moest worden overgebracht voor het geval er een ingewikkelde follow-up nodig zou zijn.
Ik bracht een nacht in het ziekenhuis door, terwijl er regelingen werden gemaakt voor mijn reis, en de volgende nacht zat ik in het vliegtuig naar Brussel. Tijdens de vlucht kreeg ik Nitrolingual spray omdat ik pijn op de borst had.
Vanaf de luchthaven van Zaventem werd ik per ziekenwagen vervoerd de spoeddienst van het St. Luc ziekenhuis, waar mijn bloeddruk ongeveer om het kwartier werd gecontroleerd gedurende ongeveer zes uur. Daarna werd ik naar de dienst intensieve zorg gebracht, waar mijn bloeddruk elk uur werd gemeten. Bloedstalen werden elke zes uur genomen.
De volgende dag had ik een coronarografie, waaruit bleek dat ik fibromusculaire dysplasie heb, een aandoening waarvan ik nog nooit had gehoord, in mijn twee nierslagaders. Er werd mij verteld dat de episoden van pijn op de borst spontane kransslagaderscheuren of SCAD’s waren – een andere term die nieuw voor me was. Ik leerde dat er een verband bestaat tussen FMD en SCAD.
De volgende dag werd ik ontslagen uit het ziekenhuis, met een voorschrift voor statines, cardioaspirine, bloeddrukverlagende tabletten en bètablokkers, en een aanbeveling om het rustig aan te doen en mijn bloeddruk regelmatig te meten.
Een maand later had ik mijn vervolgbezoek. Mijn bloeddruk was nog steeds te hoog, dus de cardioloog veranderde mijn medicatie. Hij vertelde me dat vanwege mijn leeftijd (ik ben 64), een angioplastiek zeer onwaarschijnlijk zou helpen.
Sindsdien heb ik nog een scan van mijn slagaders gehad, waaruit gebleken is dat ik een aneurysma in mijn milt heb, wat op dit moment niet zorgwekkend is, maar zal gecontroleerd worden. Ik had een 24 u bloeddrukmeting (ik was 24 uur verbonden met een bloeddrukmeter, en deed de dingen die ik normaal zou doen), waaruit bleek dat mijn bloeddruk nog steeds een beetje aan de hoge kant was, dus mijn medicatie werd licht verhoogd. Ik heb over een paar maanden nog een 24u bloeddrukmeting.
Zeven maanden na mijn SCAD’s heb ik Accra verlaten en woon ik in Brussel. Hoe voel ik me? Ik ben dankbaar voor mijn snelle en efficiënte medische evacuatie en voor de zorg die ik zowel in Accra als in Brussel heb ontvangen. Blij en gerustgesteld dat ik Cathlin en Véronique van de Belgische FMD patiëntenorganisatie heb ontmoet. Opgelucht om levend en wel te zijn. Emotioneel veel meer bezadigd. Met elke dag vervaagt de angst voor een herhaling. Ik ben minder angstig en moe dan vóór mijn diagnose. Fysiek voel ik me beter dan in jaren: ik slaap goed, doe veel aan yoga en loop en fiets regelmatig. Ik realiseer me nu dat ik me in de loop van de jaren in een staat van chronische stress en vermoeidheid had gewenteld en nu zie ik dat dit absoluut niet nodig is: het is heel goed mogelijk om het leven op een eenvoudiger, meer ontspannen manier te leven, en het is veel leuker!