Objawy choroby
U wielu pacjentów chorujących na FMD nie występują żadne objawy choroby, ani nie stwierdza się ich w czasie badania przez lekarza.
U osób objawowych rodzaj objawów zależy od tego, które z tętnic ( do których organów) są zmienione chorobowo, jakiego typu zmiany w ich przebiegu występują (zwężenie, rozwarstwienie, tętniak) oraz jaki jest stopień nasilenia występujących zmian.
Zwężenie tętnic nerkowych na tle FMD może się objawiać nadciśnieniem tętniczym. Zmiany o typie FMD w obrębie tętnic szyi mogą być rozpoznawane w czasie diagnostyki migrenowych bólów głowy albo szumów usznych (często o charakterze pulsującym). Czasem podejrzenie FMD u osób bezobjawowych wysuwane jest z powodu stwierdzenia przez lekarza obecności szmerów naczyniowych.
Objawy w zależności od lokalizacji zmian o typie FMD:
FMD tętnic nerkowych:
- Nadciśnienie tętnicze (ciśnienie tętnicze ≥ 140/90 mm Hg w powtarzanych pomiarach)
- Zaburzenia funkcji nerek (stwierdzane w badaniach pobieranych z krwi)
- Zmniejszenie wymiaru jednej lub obu nerek (atrofia nerki)
- Ból w okolicy lędźwiowej (wywołane przez rozwarstwienie tętnicy nerkowej lub zawał nerki)
FMD tętnic szyi/dogłowowych (szyjnych i kręgowych):
- Szmery naczyniowe (wykrywane w czasie badania stetoskopem)
- Pulsujące szumy uszne ( występujące synchronicznie z czynnością serca)
- Zawroty głowy
- Bóle głowy/migrena
- Krótkotrwałe objawy neurologiczne (TIA – krótkotrwałe napady niedokrwienia mózgu)
- Udar mózgu (zawał mózgu)
- Bóle szyi (wywołane rozwarstwieniem tętnicy)
- Objaw Horner’a (opadnięcie powieki i zwężenie źrenicy u chorych z rozwarstwieniem tętnicy)
Pacjenci z rozpoznaną dysplazją włóknisto-mięśniową mają również większe prawdopodobieństwo występowania u nich tętniaków naczyń mózgowych. Pęknięcie tętniaka naczynia mózgowego niesie ze sobą ryzyko krwawienia wewnątrzczaszkowego i jego poważnych konsekwencji ze śmiercią włącznie. Dlatego też tak ważne jest przeprowadzenie skriningowych badań obrazowych całego układu naczyniowego. W przypadku wykrycia tętniaka wykonuje się regularne badania obrazowe, a w przypadkach kiedy ryzyko pęknięcia tętniaka przewyższa ryzyko zabiegu, kieruje się chorego do leczenia inwazyjnego.
FMD tętnic układu pokarmowego (trzewnych):
- Bóle brzucha po jedzeniu
- Niezamierzony i niejasnego pochodzenia spadek masy ciała
FMD tętnic kończyn górnych i dolnych (rzadko występujące):
- Różnice w wartościach ciśnienia tętniczego pomiędzy obu kończynami górnymi
- Bóle nóg po wysiłku/chodzeniu (chromanie przestankowe)
FMD tętnic wieńcowych (tętnic zaopatrujących w krew mięsień sercowy):
FMD może być przyczyną rozwarstwienia (rozdarcia) tętnicy wieńcowej. Takie rozwarstwienie może upośledzać napływ krwi do mięśnia sercowego, co objawia się bólem w klatce piersiowej a czasem nawet zatrzymaniem krążenia. Opublikowane w ostatnim czasie badania sugerują częste występowanie nierozpoznanego do tej pory FMD u kobiet, które przebyły spontaniczne rozwarstwienie tętnic wieńcowych (SCAD) i nie mają innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Trzeba jakkolwiek pamiętać, że u osób z już rozpoznanym FMD bardzo rzadko dochodzi do rozwarstwienia tętnic wieńcowych (SCAD). Z tego też powodu obecnie nie zaleca się rutynowego wykonywania badań obrazowych tętnic wieńcowych u chorych z FMD ale bez objawów sugerujących chorobę wieńcową (bólów w klatce piersiowej).
Dokładniej związek pomiędzy SCAD i FMD został opisany w zakładce: „FMD i SCAD ”