Jak rozpoznajemy FMD?

Aby rozpoznać FMD konieczne jest wykonanie diagnostyki obrazowej. U osób, u których występują objawy budzące podejrzenie dysplazji włóknisto-mięśniowej, zaleca się wykonania badania angiograficznego (naczyniowego) metodą tomografii komputerowej (CTA) lub, w przypadku przeciwwskazań do badania tomograficznego, metodą rezonansu magnetycznego (MRI z kontrastem). Badanie ultrasonograficzne metodą Duplex Doppler może być również wykorzystywane jako badanie pierwszego rzutu jednak jedynie w wyspecjalizowanych ośrodkach, mających duże doświadczenie w tego typu badaniach.

Badanie metodą USG doppler dostarcza dodatkowych, komplementarnych informacji o istotności zwężenia naczynia w przebiegu FMD (na przykład o istotności zwężenia tętnicy nerkowej u chorych z nadciśnieniem tętniczym) i może być pomocne w podejmowaniu decyzji o kwalifikacji chorego do zabiegu poszerzenia tętnicy nerkowej, celem poprawy ukrwienia nerki (patrz poniżej).

Bardzo często badanie ultrasonograficzne, samodzielnie lub w połączeniu z innymi badaniami obrazowymi, pełni ważną rolę w monitorowaniu chorych.

Jeśli badanie metodą tomografii komputerowej (CTA) lub rezonansu magnetycznego (MRI) nie są w stanie dać jednoznacznych odpowiedzi co do obecności zmian o charakterze dysplazji włóknisto-mięśniowej, a podejrzenie kliniczne nadal jest wysokie, zalecane może być wykonanie klasycznej inwazyjnej arteriografii. Badania wykonywanego za pomocą specjalistycznego cewnika naczyniowego, który, wprowadzany jest do badanego naczynia, najczęściej przez nakłucie w okolicy pachwiny. Tam, dzięki podaniu przy pomocy tego cewnika kontrastu bezpośrednio do wnętrza naczynia, można uzyskać jego dokładniejsze obrazy.

Najbardziej typowym obrazem radiologicznym dysplazji włóknisto-mięśniowej (80-90% przypadków) jest ciąg występujących naprzemiennie poszerzeń i zwężeń tętnicy, które nadają jej charakterystyczny obraz „sznura paciorków”. Ten typ dysplazji włóknisto-mięśniowej nazwany jest wieloogniskową FMD. Zmiany o typie wieloogniskowej FMD najczęściej widoczne są w środkowych i dystalnych (położonych dalej od ujścia naczynia) odcinkach tętnic odchodzących od aorty.

W około 10-20% przypadków FMD widoczna jest zmiana w postaci pojedynczego zwężenia naczynia lub ewentualnie kilku izolowanych zwężeń. W tych przypadkach postawienie rozpoznania FMD wymaga różnicowania tego obrazu z innymi przyczynami zwężeń naczyń, na przykład zwężeniem na tle miażdżycy naczynia czy innymi rzadszymi przyczynami takimi jak zapalenia naczyń czy choroby naczyń uwarunkowane genetycznie. Ten typ zmian FMD nosi nazwę ogniskowej postaci dysplazji włóknisto-mięśniowej. Zmiany o typie ogniskowej FMD mogą się lokalizować w dowolnym segmencie naczynia, jednak gdy zlokalizowane są blisko ujścia naczynia (blisko miejsca połączenia naczynia z aortą) różnicowanie ich ze zmianami miażdżycowymi może być szczególnie trudne.

Ogniskowa postać FMD występuje częściej u dzieci.